مراقبه و محاسبه

المحجّة البيضاء ـ به نقل از طلحه ـ : يك روز مردى جامه خود را از تن درآورد و در ميان شنهاى داغ شروع به غلتيدن كرد ، و با خود مى گفت: بچش، كه عذاب دوزخ داغتر است. آيا شب [همچون ]مردارى و روز بيكاره؟! آن مرد در همين حال چشمش به پيامبر افتاد كه در سايه درختى ايستاده بود . پس، خدمت آن حضرت آمد و عرض كرد : نَفْسَم بر من چيره شد . پيامبر به او فرمود : آيا چاره اى جز اين كار نداشتى؟ بدان، كه درهاى آسمان براى تو گشوده شد و خداوند عزّ و جلّ به وجود تو بر فرشتگانش افتخار كرد . آن گاه به اصحابش فرمود : از برادر خود توشه بستانيد . اين شد كه هر كس به او مى گفت : فلانى، براى من دعا كن .

امام صادق عليه السلام : خوشا به حال بنده اى كه براى خدا با نفْس و هوس خويش جهاد كند . هر كه لشكر هوا و هوس خود را شكست دهد، به خشنودى خدا دست يابد و هركه خِرَدش، با كوشش و شكستگى و فروتنى، بر بساط خدمت گزارى به خدا، بر نفْس امّاره اش چيره شود ، به پيروزى بزرگى دست يافته باشد . ميان بنده و خداوند حجابى ظلمانى تر و وحشتناكتر از نفْس و هواى نفْس نيست و براى كشتن اين دو ، سلاح و ابزارى چون احساس نياز به خدا و خضوع و خشوع و گرسنگى و تشنگى كشيدن در روز و شب زنده دارى نيست ، كه اگر چنين كسى بميرد، شهيد است و اگر زنده بماند و همچنان به اين راه ادامه دهد ، خداوند فرجام او را به آن رضوان بزرگ ختم كند. خداوند عزّ و جلّ فرمود : «و آنان كه به خاطر ما جهاد كنند راههايمان را به آنان نشان مى دهيم و خداوند با نيكوكاران است» .

امام كاظم عليه السلام : از ما نيست كسى كه هر روز به حساب نفس خود رسيدگى نكند . اگر كار خوبى كرده باشد از خداوند فزونتر بخواهد و اگر كار بدى كرده باشد از خداوند آمرزش بخواهد و به درگاه او توبه كند .