اندرزهاى عيسى عليه السلام

عيسى عليه السلام : خوشا به حال رحم كنندگان به يكديگر! آنانند كه در روز قيامت مورد رحمت قرار مى گيرند.

عيسى عليه السلام : خوشا آنان كه ميان مردم صلح و آشتى برقرار مى سازند! آنانند كه در روز قيامت مقرّبند.

عيسى عليه السلام : خوشا آنان كه دلهايشان پاك است! آنانند كه در روز قيامت خدا را ديدار مى كنند.

عيسى عليه السلام : خوشا به حال فروتنانِ در دنيا! آنانند كه در روز قيامت تختهاى پادشاهى را به ارث مى برند.

عيسى عليه السلام : اى بندگان بد! مردم را بر اساس گمان سرزنش مى كنيد و خود را با آنكه يقين [به بدى خويش ]داريد سرزنش نمى كنيد؟!

عيسى عليه السلام : اى بندگان دنيا! سرهايتان را مى تراشيد و پيراهن هاى كوتاه مى پوشيد و سر به زير مى افكنيد، اما كينه و ناخالصى را از دل هايتان نمى زداييد؟!

عيسى عليه السلام : اى بندگان دنيا! حكايت شما حكايت گورهاى آراسته است كه بيرونشان بيننده را خوش مى آيد و درونشان استخوان هاى مردگان است؛ و آكنده از خطاها و گناهان.

عيسى عليه السلام : اى بندگان دنيا! حكايت شما در حقيقت حكايت چراغ است كه به مردم نور مى دهد، اما خودش را مى سوزاند.

عيسى عليه السلام : اى بنى اسرائيل! حتّى اگر شده با سينه خيز رفتن، خود را به مجالس علما و دانشمندان برسانيد؛ زيرا كه خداوند دل هاى مرده را با نور حكمت زنده مى كند، همان گونه كه زمينِ مرده را با باران تند زنده مى گرداند.

عيسى عليه السلام : اى بنى اسرائيل! كم گويى حكمت بزرگى است. پس خاموشى گزينيد كه آن آرامشى نيكو و مايه كم شدن وزر و بال و سبكبارى از گناهان است. باب دانش را محكم سازيد؛ زيرا كه باب آن شكيبايى است. همانا خداوند كسى را كه بيجا مى خندد و بيهوده مى گردد دشمن دارد و زمامدارى را كه چون چوپان از رعيّت خويش غافل نيست دوست مى دارد. پس در نهان از خدا شرم كنيد، همچنان كه آشكارا از مردم شرم مى داريد و بدانيد كه سخن حكيمانه گمشده مؤمن است. پس، پيش از آنكه از ميان برود، آن را دريابيد، و از بين رفتن آن به رفتن گويندگان آن است .

عيسى عليه السلام : اى دانشور! دانشمندان را به خاطر دانشى كه دارند بزرگ دار و ستيزه كردن با آنان را رها كن و نادانان را به سبب نادانيشان حقير شمار، اما از خودت مران، بلكه آنان را به خود نزديك گردان و علمشان بياموز.

عيسى عليه السلام : اى دانشور! بدان كه هر نعمتى كه از عهده شكرش برنيايى، چونان گناهى است كه از آن بازخواست مى شوى.

عيسى عليه السلام : اى دانشور! بدان كه هر گناهى كه از پس توبه اش برنيايى به منزله كيفرى است كه با آن مجازات مى شوى.

عيسى عليه السلام : اى دانشور! رنج و گرفتارى هايى در پيش است كه نمى دانى كى تو را فرا مى گيرند. پس پيش از آنكه ناگهان بر تو در رسند خود را براى آنها آماده كن.

تحف العقول : عيسى عليه السلام ـ به ياران خود ـ فرمود : بگوييد ببينم اگر يكى از شما به برادر خود بگذرد و ببيند جامه اش از روى شرمگاهش كنار رفته است، آيا آن را بيشتر كنار مى زند يا مى پوشاندش؟ عرض كردند: آن را مى پوشاند. فرمود: نه، بلكه عريانترش مى كنيد! يارانش دانستند كه برايشان مَثَلى زده است. پس عرض كردند: اى روح اللّه ! منظور چيست؟ فرمود: منظور اين است كه يكى از شماها عيب برادرش را مى بيند و آن را نمى پوشاند.

عيسى عليه السلام : حقيقتا به شما مى گويم ، من به شما علم مى آموزم تا دانا شويد، علمتان نمى آموزم كه خودپسند شويد. شما هرگز به آنچه خواهيد نرسيد، مگر با ترك هوس هاى خود و به آنچه آرزو داريد دست نيابيد، مگر با شكيبايى بر آنچه ناخوش داريد.

عيسى عليه السلام : از نگاه [بد] بپرهيزيد كه آن بذر شهوت در دل ها مى افشاند و همين براى به گناه افكندن نگاه كننده بس است.

عيسى عليه السلام : خوشا كسى كه ديده خود را در دلش قرار دهد و دلش را در نگاه ديده اش جاى ندهد. به عيب هاى مردم چونان اربابان منگريد، بلكه به عيب هاى آنان با حالت غلامان بنگريد. مردم در حقيقت دو دسته اند: بلا زده و گرفتار، و بى بلا و آسوده از گرفتارى. پس به بلا زده رحم كنيد و بر عافيت، خدا را سپاس گوييد.

عيسى عليه السلام : اى بنى اسرائيل! از خدا شرم نمى كنيد؟! هر يك از شما نوشيدنى خود را گوارا نمى يابد، مگر آنگاه كه خاشاك از آن برگيرد، اما از اينكه لقمه حرامى به اندازه ماده فيلى ببلعد باكى ندارد! مگر نشنيده ايد كه در تورات به شما گفته شده است: صله ارحام كنيد و به خويشاوندانتان پاداش دهيد؟ و من به شما مى گويم: با كسى كه از شما بريده است، پيوند برقرار كنيد و به كسى كه از شما دريغ كرده است عطا كنيد و به آنكه به شما بدى كرده است، خوبى كنيد و به كسى كه شما را دشنام مى دهد، سلام گوييد و با كسى كه با شما خصومت مى ورزد، انصاف ورزيد و از كسى كه به شما ستم كرده است درگذريد، چنان كه دوست داريد از بد كردارى شما درگذرند، از گذشت خداوند نسبت به خودتان عبرت گيريد. آيا نمى بينيد كه آفتابِ خداوند بر نيك و بد شما مى تابد و بارانش بر نيكوكار و گنهكار شما مى بارد؟ اگر شما جز دوستدار خود را دوست نداشته باشيد و جز به آنكه به شما نيكى كرده است، نيكى نكنيد و جز به آنكه به شما عطا كرده است عطا نكنيد، پس چه فضيلتى بر ديگران داريد؟ نابخردان نيز، كه نه فضيلتى دارند و نه خرد و درايتى، اين كارها را مى كنند. اما اگر مى خواهيد دوستان و برگزيدگان خدا باشيد، به كسى كه بر شما بدى كرده است خوبى كنيد و از كسى كه به شما ستم كرده است درگذريد و به كسى كه از شما روى گردانده است، سلام كنيد؛ گفته مرا بشنويد و سفارشم را به گوش سپاريد و توصيه ام را به كار بنديد، تا دانايانى فهميده باشيد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان ، دل هاى شما در آنجاست كه گنج هاى شماست و از همين روست كه مردم اموال خود را دوست دارند و جانهايشان مشتاق آنهاست. پس، گنج هايتان را در آسمان نهيد، آنجا كه نه بيد و موريانه آنها را مى خورد و نه دزدان بدان دسترسى دارند.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، بنده هر اندازه هم بكوشد، نمى تواند دو خواجه را خدمت كند و ناگزير يكى از آنها را بر ديگرى بر مى گزيند. چنين است كه خدا دوستى و دنيا دوستى در شما جمع نمى شود.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، بدترين مردم، مرد دانشمندى است كه دنيايش را بر دانش خود برگزيند و دوستدار دنيا شود و در پى آن برآيد و براى تحصيل آن بكوشد و حتى اگر بتواند مردم را به سرگردانى و گمراهى كشاند، اين كار را مى كند. گستردگى نور خورشيد،براى نابينايى كه آن را نمى بيند چه حاصلى دارد؟! همچنين دانش هر عالمى كه به آن عمل نكند به او سودى نمى بخشد. چه بسيار است ميوه هاى درختان، اما همه آنها مفيد و خوردنى نيستند و چه بسيارند دانشمندان، اما همه آنها از آنچه مى دانند بهره نمى برند! و چه پهناور است زمين، اما همه جاى آن قابل سكونت نيست! و چه بسيارند سخن گويان، اما همه سخنان آنان مورد تصديق نباشد! پس، خود را از [شرّ ]دانشمندان دروغين نگه داريد، همانان كه پشمينه مى پوشند و براى درست جلوه دادن خطاها و گناهانشان سرهاى خود را به زير مى افكنند و چون گرگ ها از زير ابروان خويش (زير چشمى) مى نگرند و گفتارشان با كردارشان مخالف است. آيا مى شود از خاربن، انگور چيد؟!و از بوته حنظل، انجير؟! همچنين گفته دانشمند دروغگو ثمرى جز ناحق ندارد و چنين نيست كه هر كس سخنى بگويد راست گويد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، زراعت در دشت مى رويد و روى سنگ سخت و برآمده نمى رويد. حكمت نيز در دل شخص فروتن بالنده مى شود و در دل انسان متكبر گردن كش بالندگى نمى يابد. مگر نمى دانيد كه هر كس سر خود را بر سقف سايد، سرش بشكند و هر كس سرش را از سقف فروتر گيرد، در زير آن سايه گيرد و سقف او را پناه دهد. همچنين كسى كه براى خدا فروتنى نكند، خداوند پست و زبونش گرداند و هر كه براى خدا افتادگى كند، خداوند او را بالا برد. چنين نيست كه عسل براى هر خيكى مناسب باشد. دل ها نيز چنين اند، هر دلى حكمت پرور نيست. خيك تا زمانى كه ندريده يا نخشكيده و يا نگنديده باشد، مى تواند ظرفى [مناسب ]براى عسل باشد، دل ها نيز چنين اند؛ تا زمانى كه شهوات آنها را از هم ندريده و طمع، آلوده شان نساخته و خوشى و نعمت سختشان نكرده باشد، مى توانند ظرفى [مناسب ]براى حكمت باشند.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، [گاه ]آتش در يك خانه مى افتد و پيوسته از خانه اى به خانه اى ديگر سرايت مى كند تا جايى كه خانه هاى بسيارى را مى سوزاند مگر اينكه در همان خانه نخست جلو آتش را بگيرند و آن را از بن ويران كنند تا آتش از كار بيفتد. بدين سان است ستمگر . نخست، اگر دست او را بگيرند، بعد از او پيشواى ستمگرى پيدا نشود كه ديگران به او تأسّى جويند. همچنان كه اگر آتش در خانه نخست چوب و تخته اى نمى يافت، چيزى را نمى سوزاند.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، هر كس مارى را ببيند كه به طرف برادرش مى رود تا او را نيش زند و برادر خود را برحذر ندارد و مار او را بكشد، نبايد خودش را از شركت در خون او مبرّا بداند. همچنين هر كه ببيند برادرش گناه مى كند و او را از عاقبت آن برحذر ندارد تا گناه او را فرا گيرد، از شركت در گناه وى مبرّا نيست، هر كس بتواند جلو ستمگر را بگيرد و نگيرد، همچون كسى است كه مرتكب ظلم شده باشد؛ چگونه ستمگر بهراسد با اينكه در ميان شما امنيت دارد و بازش ندارند و جلوى او را نگيرند و دستش را كوتاه نسازند؟! با چنين حالى چگونه ستمگران [از ستمگرى خود ]كوتاه آيند و چگونه مغرور نگردند؟! آيا كافى است كه فردى از شما بگويد: من خود ستم نمى كنم و هر كه خواهد، گو ستم كند ، و ستم را ببيند و جلوى آن را نگيرد؟! اگر چنين باشد كه شما مى گوييد، پس چرا وقتى در دنيا بر ستمگران كيفر و بلا مى رسد شما نيز به همراه آنان مجازات مى شويد در حالى كه مانند آنها ستم نكرده ايد؟

عيسى عليه السلام : واى بر شما اى بندگان بد! چگونه اميد داريد كه خداوند شما را از هراس روز قيامت ايمن گرداند در حالى كه در راه طاعت خدا از مردم مى ترسيد و در معصيت او از آنان فرمان مى بريد و با آنان پيمان هاى مخالف با پيمان خدا مى بنديد و بدان ها وفا مى كنيد؟! به حق بگويمتان، خداوند كسى را كه بندگان را به جاى او به خدايگانى بگيرد، از هراس آن روز ايمن نمى گرداند.

عيسى عليه السلام : واى بر شما اى بندگان بد! به خاطر دنيايى پست و شهوتى بى ارزش در به دست آوردن مُلكِ بهشت كوتاهى مى كنيد و هراس روز قيامت را از ياد مى بريد!

عيسى عليه السلام : واى بر شما اى دنيا پرستان! به خاطر نعمتى به سر آمدنى و زندگى تمام شدنى از خدا مى گريزيد و ديدار او را ناخوش مى داريد؟! وقتى شما ملاقات او را خوش نداريد، چگونه او خواهان ديدار شما باشد؟! خداوند در حقيقت خواستار ديدار كسى است كه خواستار ديدار او باشد و ديدار با كسى را ناخوش دارد كه ملاقات او را خوش ندارد. چگونه مى پنداريد دوستان خداييد و نه مردم، حال آنكه از مرگ مى گريزيد و به دنيا مى چسبيد؟ مرده را چه سود كه حنوطش خوشبو و كفنش سفيد باشد، در حالى كه همه اينها در زير خاك است. همچنين زرق و برق دنيا كه در چشم شما جلوه گرى مى كند، اما همه اش رو به نيستى و زوال است، شما را سودى نمى بخشد. وقتى به سوى مرگ مى رويد و در دلِ خاك به دست فراموشى سپرده مى شويد و در تاريكى گور فرو مى رويد، پاكيزگى پيكرها و روشنى و زيبايى رنگ هايتان به چه كارتان مى آيد؟!

عيسى عليه السلام : واى بر شما اى دنيا پرستان! در نور خورشيد چراغ برمى داريد با اينكه روشنايى خورشيد شما را بس است، و در تاريكى ها چراغ برنمى افروزيد، در حالى كه براى همين در اختيار شما گذاشته شده است! همچنين از نور دانش براى كار دنيا استفاده مى كنيد، حال آنكه دنيا براى شما ضمانت شده است و از نور دانش براى امر آخرت بهره نمى گيريد، در صورتى كه آن براى همين به شما داده شده است. مى گوييد: آخرت راست است، اما دنيا را آماده مى كنيد! مى گوييد: مرگ حقّ است، اما از آن مى گريزيد! مى گوييد: خداوند مى شنود و مى بيند، ليكن از اينكه اعمال شما را شماره مى كند نمى ترسيد! چگونه كسى حرفهاى شما را بشنود و باور كند؟! زيرا آنكه ندانسته دروغ گويد، معذورتر از كسى است كه دانسته دروغ گويد گو اينكه در هيچ دروغى عذرى پذيرفته نيست.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، راستى كه اگر از ستور سوارى نگيرند و بار نكشند و خوارش نكنند، سركش و كج خلق مى شود؛ دل ها نيز چنين اند، هرگاه با يادآورى مرگ نرم نشوند و رنج مداومت بر عبادت را نكشند سخت و خشن مى شوند.

عيسى عليه السلام : خانه تاريك را چه سود كه بر بامش چراغ افروزند و درونش وحشتناك و تاريك باشد؟! همچنين شما را چه حاصل كه نور دانش در دهان هايتان باشد، امّا درون هايتان از آن تهى و بى بهره! پس، بشتابيد و در اندرون خانه هاى تاريك خود چراغ افروزيد، به همين سان بشتابيد و دل هاى سخت خويش را با حكمت نرم سازيد پيش از آنكه گناهان بر آنها چيره آيد و از سنگ سخت تر شوند.

عيسى عليه السلام : چگونه بارهاى سنگين را حمل تواند كرد كسى كه در حمل آن كمك نمى گيرد؟!يا چگونه گناهان كسى بريزد كه براى آنها از خداوند آمرزش نمى طلبد؟! يا چگونه پاكيزه شود جامه هاى چركين كسى كه آنها را نمى شويد؟! و چگونه از گناهان پاك شود كسى كه آنها را پاك نمى سازد؟! يا چگونه از غرق شدن در دريا نجات يابد كسى كه بى كشتى به دريا رود؟! و چگونه از فتنه هاى دنيا برَهَد كسى كه با سعى و كوشش آن را علاج نكند؟! و چگونه به مقصد رسد كسى كه بى راهنما سفر مى كند؟! و چگونه به بهشت رود كسى كه نشانه هاى دين را نمى بيند و نمى شناسد؟! و چگونه به خشنودى خداوند دست يابد كسى كه او را فرمان نمى برد؟! و چگونه عيب چهره خود را بيند كسى كه در آينه ننگرد؟! و چگونه دوستىِ با رفيق خود را كامل گرداند كسى كه مقدارى از آنچه را دارد به او نبخشد؟! و چگونه دوستى با پروردگار خود را كامل سازد كسى كه قسمتى از آنچه را روزيش ساخته است بدو وام ندهد؟!

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، همان گونه كه از غرق شدن كشتى در دريا چيزى از دريا كاسته نمى شود و اين كار بدان هيچ زيانى نمى زند، همچنين شما با گناهان و نا فرمانى هاى خود چيزى از خدا كم نمى كنيد و زيانى به او نمى رسانيد، بلكه به خودتان ضرر مى زنيد و از [قدر و قيمت ]خود مى كاهيد و همچنان كه هر كس هر چه در زير آفتاب رفت و آمد كند از نور آفتاب نكاهد، بلكه خودش به واسطه آن شاداب و سرزنده شود،همچنين خداوند هر چه به شما عطا كند و روزى دهد چيزى از او كم نمى شود، بلكه اين شماييد كه با روزى او زندگى مى كنيد و زنده مى مانيد و هر كه شكر او بگزارد بر [نعمت و روزى ]وى بيفزايد كه خداوند قدر شناسِ داناست.

عيسى عليه السلام : واى بر شما اى مزد بگيران بد! مزد را تمام مى گيريد و روزى مى خوريد و جامه مى پوشيد و خانه ها مى سازيد و كار كسى را كه شما را اجير كرده است، تباه مى سازيد؟نزديك است كه صاحب كار از شما بازخواست كند و در كار خود، كه تباهش كرده ايد، بنگرد و بلايى به سرتان آورد كه رسوايتان سازد و فرمان دهد گردنهايتان از بيخ كنده شود و دستور دهد دست هايتان از بندهايشان جدا گردد و آنگاه امر كند تا پيكرهايتان را روى شكم بكشند و در سر راه اندازند تا عبرتى براى پرهيزگاران و تهديدى براى ستمكاران باشيد.

عيسى عليه السلام : واى بر شما اى علماى بد! از اين كه مرگ هنوز به سراغ شما نيامده است به خود نگوييد كه اجل هايتان به اين زودى ها نخواهد رسيد؛ زيرا كه گويى مرگ [چندى است]بر شما فرود آمده و شما را كوچانده است. پس، از هم اكنون دعوت [مرگ] را آويزه گوشتان كنيد و از هم اينك براى خود ماتم گيريد و از هم اكنون بر خطاها و گناهان خويش بگرييد و از هم اينك بار بربنديد و ساز و برگ سفر فراهم آوريد و به توبه كردن به درگاه پروردگارتان بشتابيد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، همچنان كه شخص بيمار خوراك خوب و لذيذ را مى بيند، امّا از درد شديدى كه دارد از آن غذا لذّتى نمى برد، همچنين دنيادار با وجود عشق به مال و ثروت از عبادت لذّت نمى برد و شيرينى آن را نمى چشد و همچنان كه بيمار از توضيحات و نسخه پزشك كه در آن اميد شفا دارد لذّت مى برد، امّا چون تلخى دارو را به ياد مى آورد شفا در نظرش تيره و تار مى گردد، همچنين دنيا پرستان از زرق و برق دنيا و انواع نعمت هايى كه در آن است لذّت مى برند، امّا همين كه فرود آمدن ناگهانى مرگ را به ياد مى آورند، آن لذّت را بر آنها تيره و تباه مى سازد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، همه مردم به ستارگان مى نگرند اما تنها كسى به وسيله آنها راهيابى مى كند كه مسيرها و منازل آنها را بشناسد. همچنين شما همه حكمت مى آموزيد،ليكن از ميان شما تنها آن كس بدان راه يابد كه به كارش بندد. واى بر شما دنيا پرستان! گندم را پاك و پاكيزه كنيد و خوب آردش كنيد تا مزه آن را بفهميد و خوردنش بر شما گوارا شود، همچنين ايمان را خالص گردانيد تا شيرينى آن را احساس كنيد و فرجامش به شما سود بخشد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، اگر چراغى را بيابيد كه در شبى تاريك با قطران مى سوزد بى گمان از نورش استفاده مى كنيد و بوى قطرانش شما را از اين كار باز نمى دارد،همچنين سزاوار است حكمت و دانش را از هر كس يافتيد فرا گيريد و بى رغبتى او به آن مانع شما از آن نشود.

عيسى عليه السلام : واى بر شما اى بندگان دنيا! نه چون حكيمان خرد مى ورزيد و نه چونان استوار انديشان مى فهميد و نه مانند دانايان مى دانيد و نه چون بندگانِ ترسان [از خواجه] هستيد و نه مانند آزادگانِ بزرگوار و آقاييد. نزديك است كه دنيا شما را از بيخ و بُن بركَند و به رو درافكند، آنگاه بينى شما را به خاك مالد و سپس گناهانتان ناصيه هايتان را بگيرند و علم از پشتِ سر ، شما را براند، تا در حالى كه برهنه و تنها هستيد به پادشاه كيفر دهنده تسليمتان كنند و او سزاى اعمال بدتان را بدهد.

عيسى عليه السلام : واى بر شما اى دنيا پرستان! مگر نه اين است كه به واسطه علم و معرفت، بر همه خلايق فرمانروايى داده شده ايد، اما شما آن را به دور افكنديد و به كارش نبستيد و به دنيا روى آورديد و از اين رو دنيايى قضاوت مى كنيد و براى دنيا آماده مى شويد و آن را برمى گزينيد و آباد مى كنيد. تا كى دنيايى هستيد و خدا را در شما نصيبى نيست؟!

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، به شرف آخرت نرسيد، مگر با رها كردن آنچه دوست داريد.پس در انتظار توبه فردا مباشيد؛ زيرا تا فردا [فقط] يك روز و شب است و قضاى خداوند در اين شب و روز رفت و آمد مى كند.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، گناهان خُرد و كوچك انگاشته از دام هاى شيطان است كه آنها را در نظر شما كوچك و خُرد جلوه مى دهد تا روى هم جمع شوند و فزونى يابند و شما را در ميان گيرند.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، ستايش دروغين و خود ستايى دينى از رئوس بدى هاى شناخته شده است و دنيا دوستى رأس همه گناهان است.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، هيچ چيز مانند نماز هميشگى، رساننده تر به افتخار آخرت و كمك كننده تر در برابر حوادث دنيا نيست و هيچ چيز مانند آن به خداى مهربان نزديك نمى كند. پس بر آن مداومت ورزيد و بر آن بيفزاييد. هر كار نيك و شايسته اى به خدا نزديك مى كند، ليكن نماز به خداوند نزديكتر و نزد او برگزيده تر است.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، هر كار ستمديده اى كه با گفتار و كردار و كينه ورزى [از ستمى كه در حقّش رفته است] انتقام نگيرد در ملكوت آسمان ، بزرگ است. كدام يك از شما نورى را ديده كه نامش تاريكى باشد يا ظلمتى را كه نامش نور باشد؟ همچنين بنده نمى تواند هم مؤمن باشد و هم كافر، هم دنيا را برگزيند و هم آخرت را بخواهد. آيا جو كار، گندم مى دِرود؟ يا گندم كار، جو درو مى كند؟ همچنين هر بنده اى در آخرت آن دِرَوَد كه كاشته است و متناسب با كردار خويش جزا گيرد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، مردم در حكمت و دانش دو دسته اند: يكى آن را نيكو و استوار به زبان آورد و با بد كردارى خود تباهش سازد و ديگرى آن را نيكو و استوار به زبان آورد و با كردار خود تصديقش كند و ميان اين دو تفاوت زيادى است! پس خوشا عالمان با عمل و بدا به حال عالمان در گفتار.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، هر كه زراعتش را از علف هاى هرز وجين نكند، علف ها زياد شود تا جايى كه زراعتش را فرا گيرد و تباهش گرداند. همچنين كسى كه دنيا دوستى را از دل خود بيرون نكند، دلش را فرا گيرد تا جايى كه مزه آخرت دوستى را احساس نكند. واى بر شما اى دنيا بندگان! مسجدهاى خدا را زندان تن خود كنيد و دل هايتان را سرايى براى پرهيزگارى سازيد و دل هاى خود را جايگاه شهوت ها نكنيد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، بى تاب ترين شما در برابر بلا و گرفتارى، دنيا دوست ترين شماست و شكيباترين شما بر بلا و گرفتارى، بى رغبت ترين شما به دنياست.

عيسى عليه السلام : واى بر شما اى علماى بد! آيا مرده نبوديد و او شما را زنده كرد و چون زنده تان كرد باز مرديد . ؟ واى بر شما! آيا بى سواد نبوديد و شما را با سواد كرد و چون با سوادتان كرد فراموش كرديد . ؟ واى بر شما! نا فرهيخته نبوديد و خدا شما را فهميده كرد و چون فهمتان آموخت باز نادان شديد . ؟! واى بر شما! آيا گمراه نبوديد و شما را راهنمايى كرد و چون راه را به شما نشان داد، دوباره گمراه شديد؟! واى بر شما! آيا كور نبوديد و شما را بينا ساخت و چون بينايتان كرد دگر باره كور شديد . ؟! واى بر شما! آيا كر نبوديد و شما را شنوا ساخت و چون شنوايتان كرد دوباره كر شديد؟! واى بر شما! آيا گنگ نبوديد و شما را گويا كرد و چون گوياتان نمود باز گنگ شديد . ؟! واى بر شما! آيا پيروزى نخواستيد و چون پيروزتان كرد به عقب برگشتيد؟! واى بر شما! آيا خوار و ناتوان نبوديد و چون شما را عزّت و قدرت بخشيد، زور گفتيد و تجاوز كرديد و سر به عصيان برداشتيد؟! واى بر شما! آيا در روى زمين مستضعف نبوديد چندان كه مى ترسيديد مردم شما را غارت كنند و [خدا ]شما را يارى داد و كمكتان كرد و چون شما را يارى كرد تكبّر و گردنكشى پيشه ساختيد؟! پس واى بر شما از خوارى روز قيامت كه چگونه خوار و زبونتان كند؟! واى بر شما اى علماى بد! كردار ملحدان مى كنيد و آرزوى وارثان (بهشت) داريد و چون ايمن بودگانِ [از عذاب و كيفر خدا ]آسوده خاطر به سر مى بريد. كار خدا چنان نيست كه شما آرزو مى كنيد و برمى گزينيد، بلكه براى مردن زاد و ولد مى كنيد و براى ويران شدن مى سازيد و آباد مى كنيد ، و براى وارثان فراهم مى آوريد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، موسى عليه السلام به شما فرمان مى داد كه به خدا سوگند دروغ مخوريد و من مى گويم: به خدا نه سوگند راست بخوريد و نه سوگند دروغ، بلكه فقط نه و آرى بگوييد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، تن را چه سود كه برونش درست باشد و درونش تباه؟! و شما را چه سود كه پيكرتان خوشايند شما باشد و دل هايتان تباه؟! و شما را به چه كار آيد كه پوست بدنتان را پاكيزه كنيد و دل هايتان آلوده باشد؟!

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان: مانند غربال نباشيد كه آرد خوب و نرم را بيرون مى دهد و نخاله را نگه مى دارد. همچنين شما از دهان هاى خود حكمت را بيرون مى دهيد و كينه در سينه هايتان مى ماند.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، نخست بدى را از خود دور كنيد و سپس خوبى را بجوييد تا سودتان بخشد؛ زيرا اگر نيكى را با بدى جمع كنيد، نيكى به شما سود نبخشد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، هر كه به رودخانه قدم گذارد هر اندازه هم بكوشد كه جامه اش تر نشود، بناچار تر شود. همچنين كسى كه دنيا را دوست داشته باشد از خطاها و گناهان نمى رهد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، خوشا آنان كه پاسى از شب را به عبادت مى گذرانند! اينانند وارثان روشنايى هميشگى؛ زيرا كه در تاريكى شب در سجده گاهشان روى پاهاى خود ايستاده اند و به درگاه پروردگارشان زارى مى كنند، به اميد اينكه آنان را از سختى فردا[ى قيامت ]برهاند.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، دنيا كشتزارى است كه مردم در آن شيرين و تلخ و بد و خوب مى كارند و خوبى در روز حساب فرجامى سودمند دارد و بدى در روز درو ، رنج و بدبختى دارد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، خردمند از نادان عبرت مى گيرد و نادان از هوس خود. به شما سفارش مى كنم كه بر دهان هاى خويش مُهر خموشى زنيد تا آنچه براى شما روا نيست از آنها بيرون نيايد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، شما به آنچه آرزو داريد نرسيد، مگر با شكيبايى بر آنچه ناخوش داريد و به آنچه مى خواهيد دست نيابيد، جز با دست شستن از آنچه دلخواه شماست.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، اى دنيا پرستان، چگونه به آخرت رسد كسى كه از ميل خود به دنيا نكاهد و دل از آن برنكَند؟!

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، اى دنيا پرستان، نه دنيا را دوست داريد و نه به آخرت اميد بسته ايد. اگر دنيا را دوست مى داشتيد، آن كارى را كه به واسطه آن به دنيا رسيده ايد گرامى مى داشتيد و اگر آخرت را مى خواستيد، كردار كسى را داشتيد كه بدان اميد بسته است.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، اى بندگان دنيا، هر يك از شما ديگرى را به صرف گمان دشمن مى دارد، ولى با وجود يقين [به بدى خويش ]از خود نفرت به دل نمى گيرد. به حق بگويمتان: هر يك از شما هرگاه عيبى از او گفته شود گر چه حقيقت داشته باشد، عصبانى مى شود و هرگاه ستايش بى جا از او كنند، شاد مى شود.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، راستى كه ارواح شياطين در هيچ چيز به اندازه ماندن در دل هاى شما عمر نكرده اند. خداوند در حقيقت دنيا را به شما داده است تا در آن براى آخرت كار كنيد ، آن را به شما نداده است تا شما را از آخرت باز دارد. آن را براى شما گسترده است فقط براى اينكه بدانيد به واسطه آن بر عبادت ياريتان كرده، نه اينكه براى خطا و گناه آن را يار شما ساخته است. شما را در دنيا به طاعت خود فرمان داده و در آن به نا فرمانى خويش فرمانتان نداده است. شما را به وسيله دنيا بر حلال كمك رسانده و حرام را در آن بر شما حلال نكرده است. آن را بر شما وسعت بخشيده، تا در آن به يكديگر رسيدگى كنيد و پيوند برقرار سازيد و برايتان وسعت نبخشيده است كه در آن از يكديگر بِبُريد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، همه طالب مزدند، امّا تنها كسى به مزد رسد كه براى آن كار كند.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، درخت كامل نباشد، مگر با ميوه خوب و لذيذ، همچنين ديندارى كامل نشود، مگر با دورى كردن از حرام ها.

عيسى عليه السلام : به حـق بگويمتـان، زراعـت حاصلى ندهد، مگر با آب و خاك . همچنين ايمان حاصلى ندهد، مگر با علم و عمل.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، آب آتش را خاموش مى كند. همچنين بردبارى خشم را فرو مى نشاند.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، آب و آتش در يك ظرف با هم جمع نمى شوند. همچنين فهم و كوردلى در يك دل فراهم نمى آيند.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، هيچ بارانى بى ابر نمى شود. همچنين كردار خدا پسند جز با دل پاك عملى نيست.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان ، خورشيد روشنى بخش هر چيزى است و حكمت و دانش روشنايى هر دلى است و پرهيزگارى سر هر حكمت است و حق و حقيقت دَرِ هر خوبى است و رحمت خدا دَرِ هر حقّ و حقيقتى است و كليدهاى آن دعا و زارى و عمل است،و در بدون كليد، چگونه باز شود؟!

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، مرد حكيم هيچ درختى نكارد مگر آن درختى را كه مى پسندد،و بر ماديانش نجهاند مگر اسبى را كه مى پسندد؛ همچنين مؤمنِ عالم هيچ كارى نكند مگر آنچه را كه پروردگارش مى پسندد.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، صيقل دادن، شمشير را سالم كند و آن را جلا بخشد؛ اين چنين است حكمت براى دل، آن را صيقل مى دهد و جلا مى بخشد . حكمت در دل حكيم به مانند آب در زمين مرده است و همچنان كه آب زمين مرده را زنده مى كند، حكمت دل او را زنده مى سازد . حكمت در دل حكيم چونان نور است در تاريكى كه به وسيله آن در ميان مردم راه رود.

عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، به دوش كشيدن سنگ ها از قلّه كوه ها بهتر است تا اينكه سخن خود را به كسى گويى كه آن را نمى فهمد. چنين كارى حكايت كسى است كه سنگ را در آب نهد تا نرم شود و مانند حكايت كسى است كه براى خفتگان گورها غذا درست كند.خوشا به حال كسى كه از زياده گويى هايى كه مى ترسد پروردگارش را به خشم آورد زبان در كام كشد، و نفهميده سخنى نگويد و به گفتار كسى رشك نبرد تا اينكه كردار او برايش روشن شود. خوشا به حال كسى كه آنچه را نمى داند از دانايان بياموزد و آنچه را مى داند به نادانان تعليم دهد! خوشا به حال كسى كه علما را به خاطر علمشان احترام نهد و از ستيزه با ايشان دست بردارد و نادانان را به سبب نادانيشان خُرد شمارد، اما آنان را طرد نكند بلكه به خود نزديك كند و علمشان بياموزد.

تحف العقول : عيسى عليه السلام فرمود : به حق بگويمتان: اى جماعت حواريان! امروزه شما در ميان مردم چونان زندگان در ميان مرده هاييد. پس همين گونه بمانيد و چون آنان نميريد
نيز ايشان عليه السلام فرمود: خداوند تبارك و تعالى مى فرمايد: بنده مؤمن من از اينكه دنيا را از او بگردانم غمگين مى شود و اين حال او نزد من محبوبترين است و در اين حال از هر زمان ديگرى به من نزديكتر مى باشد و از اينكه دنيا را بر او وسعت دهم شاد مى شود و اين حال او در نزد من منفورترين است و در اين حال از هر زمان ديگرى از من دورتر مى باشد.