16. درد و درمان

سلامتى بهترين نعمت است.

مردم هر شهرى به سه چيز نيازمندند كه در امور دنيا و آخرت خود به آنها رجوعكنند و اگر آن سه را نداشته باشند گرفتار سرگردانى مى شوند: دين شناسِ داناىِپرهيزكار، حاكم نيكوكارى كه مردم از او اطاعت كنند و پزشك داناى مورد اعتماد.

خداوند تبارك و تعالى هيچ خوردنى و نوشيدنى را حلال نكرده است مگر آن كه درآن سود و صلاحى بوده و هيچ خوردنى و نوشيدنى را حرام ننموده، مگر آن كه در آ نزيان و نابودى و فسادى بوده است، پس هر چيز سودمندى نيرو بخش جسم، كه باعثتقويت بدن است حلال شده است و هر چيزى كه قواى جسمانى را از بين ببرد و ياموجب مرگ شود حرام است.

پيامبرى از پيامبران بيمار شد. گفت درمان نمى كنم تا همان كسى كه بيمارم كردهاست، خود درمانم كند. خداوند عزوجل به او وحى فرستاد: «شفايت نمى دهم، مگر آن كهدرمان كنى، كه شفا از من است».

هر كس با حرام به مداوا بپردازد خداوند در آن شفا قرار نمى دهد.

هر غذايى كه بر آن نام خدا برده نشود، درد است و هيچ بركتى در آن نيست و كفارهنبردن نام خدا اين است كه چنانچه سفره پهن است، نام خدا را ببرى و به خوردن غذاادامه دهى و اگر سفره جمع شده نام خدا را ببر و انگشتان خود را بليس.

معده سراى دردهاست و پرهيز، بهترين درمان. هر بدنى را به همان كه خو مى گيرد،عادت دهيد. با پرخورى، تندرستى نخواهد بود.

هر كس مى تواند با بيمارى خود، سر كند، از درمان بپرهيزد، زيرا بسا دارويى كهخود، بيمارى زاست.

در مدت عمر، در حفظ سلامت تن بكوشيد.

هر كس طبابت مى كند، بايد تقواى الهى پيشه كند، خيرخواه باشد و سعى خود رابه كار برد.

تا زمانى كه بيمارى، به جد با شما درگير نشده است، درگير معالجه طبيبان نشويد،كه درمان به مانند ساختمان است كه اندك آن، شخص را به مقدار فراوانش مى كشاند.

دو گروه هميشه مريضند: سالمى كه پرهيز مى كند و مريضى كه پرهيز نمى كند.

چون گرسنه شدى بخور، چون تشنه شدى بنوش، چون ادرار بر تو فشار آورد، ادراركن، جز از سر نياز، با همسرت نزديكى مكن و چون احساس خواب آلودگى كردى،بخواب، كه اينها مايه تن درستى است.

هر كس سه روز بيمار باشد و آن را پنهان كند و هيچ كس را از آن آگاه نسازد، خداوندبراى او گوشتى بهتر از آن گوشت (كه در بيمارى از دست رفته است)، خونى بهتر ازخونش، پوستى بهتر از پوستش و مويى بهتر از مويش جايگزين مى كند. پرسيدم:فدايت شوم! چگونه جايگزين مى سازد؟ فرمودند: «براى او گوشت، خون، پوست و مويىرا جايگزين مى كند كه با آنها گناه نكرده است».

نوشيدن دارو براى بدن، همانند صابون (پودر شوينده) براى لباس است كه آن راتميز مى كند، امّا فرسوده اش هم مى كند.

هر كس در دل خود، نهال علاقه به غذاهاى گوناگون را بكارد، محصول بيمارى هاىگوناگون از آن مى چيند.

اگر مردم مى دانستند چه خواصى در سيب وجود دارد، بيماران خود را تنها با آندرمان مى كردند. سيب سريع تر از هر چيزى به قلب فايده مى رساند؛ به ويژه آن كهخوشبو كننده است.

مسافرت برويد، تا سالم بمانيد و روزى كسب كنيد.

هيچ كس را درمان مكن، مگر آن گاه كه بيمارى او را بشناسى.

در سفارشى به فرزند خود امام مجتبى عليه السلام فرمودند: فرزندم! آيا چهار نكته به تونياموزم كه با رعايت آنها از طبابت بى نياز شوى؟ عرض كرد: چرا، اى امير مؤمنان.حضرت فرمودند: تا گرسنه نشده اى غذا نخور و تا اشتها دارى از غذا دست بكش و غذا را خوب بجو و قبل از خوابيدن قضاى حاجت كن. اگر اين نكات را رعايت كنى، از طبابتبى نياز مى شوى.

هر كس مى خواهد مثانه اش به بيمارى اى مبتلا نشود، ادرار خود را نگه ندارد، حتىاگر بر پشت مَركب خود، نشسته باشد.

روزه بگيريد تا تن درست بمانيد.

شايسته است بيمار با دست خود، صدقه به سائل بدهد و از او بخواهد برايش، دعا كند.

«هر كس در برآوردن نياز بيمارى بكوشد، خواه موفق بشود يا نشود گناهانش پاكمى شود، به سان آن روز كه از مادر متولد شده است». مردى از انصار گفت: اى پيامبر خدا،پدر و مادرم به فدايت! اگر بيمار از خانواده شخص باشد، اين كار پاداش بيشترى ندارد؟فرمودند: «چرا».

هليله سياه بخوريد، كه از درختان بهشت است. مزه آن تلخ است ولى شفاى هردردى است.

حجامت، بدن را سالم و عقل را تقويت مى كند.

شام را ترك نكن، هر چند به سه لقمه نان و نمك باشد. هر كس يك شام را ترك كند،يك رگ در بدن وى مى ميرد و ديگر هرگز زنده نمى شود.

هر كس خلال و مسواك كند، از عذاب و درد انبر دندان كشى محفوظ مى ماند.

حمام رفتن با شكم پُر باعث قولنج مى گردد. شستشو با آب سرد بعد از خوردنماهى، باعث فلج مى شود. همبسترى در حال حيض باعث جذام فرزند مى شود.همبسترى اى كه در پى آن دفع مَنى و ادرار نباشد باعث سنگ كليه و مثانه مى شود.جماع پى درپى بدون غسل باعث جنون فرزند مى شود. زياد خوردن تخم مرغ و استمراربر آن، باعث بيمارى طحال و گاز معده مى شود. انباشته كردن شكم از تخم مرغ آب پز باعث گرفتگى قلب و تنگى نفس مى شود.خوردن گوشت نپخته، باعث توليد كرم در معده مى شود. پيوسته انجير خوردن باعثچاقى مى شود. نوشيدن آب سرد بعد از غذاى داغ و شيرينى، باعث خرابى دندانمى گردد و زياد خوردن گوشت حيوانات وحشى (حلال گوشت) و گاو باعث تغيير(به هم ريختگى) عقل و سرگردانى فهم و كندذهنى و فراموشى مى شود.

«هيچ گاه به سوء هاضمه مبتلا نشدم». پرسيدند: چرا؟ فرمودند: «زيرا هيچ لقمه اى بهسوى دهان نبردم، مگر اين كه نام خدا را بر آن، ياد كردم».

به حج و عمره برويد تا تندرست بمانيد، روزيتان زياد شود و خرجى خانواده تانتأمين گردد. حاجى آمرزيده است و بهشت بر او واجب است و اعمالش از نو آغاز مى گرددو خانواده و مالش محفوظ مى ماند.

ماليدن روغن بنفشه به ابروها، سردرد را از ميان مى بَرَد.

سه چيز بدن را فرسوده مى كند و شايد هم نابود كند: حمّام رفتن با شكم پُر، آميزشكردن با شكم پُر و همبسترى با پير زنان.

هر كس مى خواهد معده اش او را آزار نرساند، نبايد ميان غذا آب بنوشد تا غذاخوردن را به پايان رساند. هر كس ميان غذا آب خورد بدنش به رطوبت گرايد، معده اشضعيف گردد و رگ هايش قوّت غذا را به خود جذب نكند؛ زيرا هرگاه پى درپى روى غذاآب ريخته شود در معده نارسايى پديد آيد.

بدان كه دردها و بيمارى هاى بدن، همراه با درآمدن موها از جايگاه خود و ناخن هااز انگشتان، از بدن بيرون مى روند. از همين رو، انسان به نوره كشيدن، سرتراشيدن(كوتاه كردن) و كوتاه كردن ناخن ها در هر هفته، موظف شده است، تا موها و ناخن هارشد شتابان ترى يابند و با درآمدن آنها، دردها و بيمارى ها از تن بيرون بروند.

به هر جايى (شهرى و روستايى) وارد شديد، از سبزى و پياز آنجا بخوريد كه مرضآنجا را از شما دور مى كند و خستگى را مى برد، اعصاب را قوى مى كند، نيروى جنسى رامى افزايد و تب را مى برد.

كم آب بياشاميد، كه زياد آن هر مرضى را تقويت مى كند و تا بدنتان تحمل دارد ازمصرف دارو بپرهيزيد.

عيادت كننده بيمار، در نخلستان بهشت ميوه مى چيند و هرگاه نزد بيمار بنشيند،رحمت خدا او را فرا مى گيرد.

يكى از وابستگان امام صادق عليه السلام گويد: يك نفر از ياران حضرت بيمار شد و ما عده اىاز ياران امام براى عيادت او بيرون رفتيم. در راه با حضرت صادق عليه السلامروبرو شديم. از ماپرسيدند: كجا مى رويد؟ عرض كرديم به عيادت فلانى مى رويم. فرمودند: بايستيد. ماايستاديم. حضرت فرمودند: آيا سيبى، بهى، تُرنجى، كمى عطر يا قطعه اى عود با يكى ازشما هست؟ عرض كرديم: از اين چيزها با خود نداريم. حضرت فرمودند: مگر نمى دانيدكه بيمار از اين كه چيزى برايش ببرند، آرامش مى يابد.

غنيمت بدانيد هواى بهار را، زيرا كه با بدن هاى شما همان مى كند كه با درختان مى كند وخودتان را از هواى پائيز بپوشانيد كه با شما همان مى كند كه با درختان مى كند.